سیستم مدیریت شبکه یک فرایند یا مجموعه فرایندهایی متشکل از ابزارها است که به مدیران شبکه اجازه میدهد اجزای مستقل شبکه را در یک چارچوب بزرگتری، مدیریت کنند و چندین عملکرد اصلی را انجام دهند. هدف از مدیریت شبکه دستیابی به شبکه بدون خطاست. درحقیقت هدف اصلی این است که اطمینان حاصل شود، منابع شبکه به طور موثری در دسترس کاربران قرار گرفته و تا حد امکان کارآمد مصرف میشوند.
امروزه شبکهها نسبت به روزهای ابتدایی شبکه بهطور چشمگیری پیچیدهتر هستند. علاوه بر این، پیچیدگی شبکه به طور مداوم در حال افزایش است. با افزایش تعداد دستگاههای موجود در شبکه و همچنین تنوع این دستگاهها، شبکهها پیچیدهتر میشوند. با روند صعودی که شبکههای سازمانی دارند، نیاز به سیستمهای مدیریت شبکه بیش از پیش احساس میشود. سیستم مدیریت شبکه، دستگاههای موجود در شبکه را (اعم از سیمی یا بیسیم)، شناسایی، پیکربندی، نظارت، بروزرسانی و عیب یابی میکند. از این لحاظ طیف گستردهای از محصولات سختافزاری و نرمافزاری به عنوان ابزار مدیریت شبکه طراحی شده است تا به مدیران سیستمهای شبکه کمک کند تا به طور موثر شبکه سازمانی را مدیریت کنند.
امروزه شبکهها نسبت به روزهای ابتدایی شبکه بهطور چشمگیری پیچیدهتر هستند. علاوه بر این، پیچیدگی شبکه به طور مداوم در حال افزایش است. با افزایش تعداد دستگاههای موجود در شبکه و همچنین تنوع این دستگاهها، شبکهها پیچیدهتر میشوند. با روند صعودی که شبکههای سازمانی دارند، نیاز به سیستمهای مدیریت شبکه بیش از پیش احساس میشود. سیستم مدیریت شبکه، دستگاههای موجود در شبکه را (اعم از سیمی یا بیسیم)، شناسایی، پیکربندی، نظارت، بروزرسانی و عیب یابی میکند. از این لحاظ طیف گستردهای از محصولات سختافزاری و نرمافزاری به عنوان ابزار مدیریت شبکه طراحی شده است تا به مدیران سیستمهای شبکه کمک کند تا به طور موثر شبکه سازمانی را مدیریت کنند.
سادهترین تعریفی که میتوان درمورد مدیریت و کنترل شبکه ارائه کرد این است که " مدیریت شبکه مجموعهای از روشها و فعالیتهاست که هدفشان درستی عملکرد شبکه است". یا به عبارتی، مجموعهای از نرمافزارها وجود دارند که به مهندسین شبکه امکان میدهند تا بتوانند مانیتورینگ دقیقی بر روی تجهیزات مختلف شبکه در مجموعههای مختلف داشته باشند.
سیستم مدیریت شبکه میتواند با جمعآوری معیارها و دادههای مفید از طریق مجموعهای از دستگاههای فیزیکی، عوامل نرمافزاری یا رابطهای پروتکل SNMP، یک دید لازم را برای تعیین صحت عملکرد عناصر شبکه فراهم کند.
از سیستم مدیریت شبکه برای تشخیص دستگاهها در شبکه و اطمینان از تشخیص صحیح و پیکربندی دستگاهها استفاده میشود.
از سیستم مدیریت شبکه برای ردیابی شاخصهای داده عملکرد، از جمله میزان استفاده از پهنای باند توسط هر سیستم، از بین رفتن بستههای تبادلی، تأخیر در ارسال و یا دریافت بستهها، در دسترس بودن و به روزرسانی روترها، سوئیچها و سایر اجزای شبکه استفاده میشود.
در صورت بروز اختلال در سیستم، سیستم مدیریت شبکه به صورت فعال در مورد مشکلات مربوط به عملکرد شبکه به مدیران هشدار میدهد.
دقیقاً همانطور که برای سالم ماندن به چکاپهای منظم نیاز دارید، تجارت شما نیز همینطور است. شبکه دیجیتالی سازمان شما، مانند سیستم گردش خون است که دادهها را به کلیه قسمتهای تجارت هدایت میکند. درست همانطور که برای حفظ سلامتی بدن باید از قلب خود مراقبت کنید، در شبکههای سازمانی نیز باید زیرساختهای شبکه خود را نظارت کنید تا اطمینان حاصل کنید که تجارت شما به خوبی پیشرفت میکند. سیستم مناسب مدیریت شبکه همان چیزی است که زیرساختها و تجارت شما را سالم نگه میدارد.
با مانیتورینگ و تحت نظر داشتن شبکه، میتوانید پهنای باند موجود را آنالیز کرده و برنامههای (Application) پرمصرف را شناسایی کنید، سپس اقدامات لازم را برای متعادل سازی پهنای باند شبکه انجام دهید. همچنین میتوانید نمودار مصرف پهنای باند به صورت real-time یا در یک دوره زمانی خاص را برای هر اپلیکیشن به صورت جداگانه در اختیار داشته باشید. توسط این نمودارها میتوانید گزارشهای متنوعی به دست آورید. پس باید توجه داشت که نرم افزارهای مدیریت شبکه، ابزارهای جانبی نیستند و هر سازمانی برای کنترل اتفاقات موجود در شبکه خود باید دقت کافی در انتخاب نرم افزار مناسب را دارا بوده و مطابق با نیازهای خود، یکی از قدرتمندترین نرم افزارهای موجود در این حوزه را انتخاب کند. به طور کلی اسکن و تشخیص سیستمها، آنالیز دادهها، تنظیمات خودکار و دستی، نظارت بر فایروالها و همینطور تجهیزات موجود، از جمله مزایای نرمافزارهای مدیریت شبکه بهشمار میروند.
با مانیتورینگ و تحت نظر داشتن شبکه، میتوانید پهنای باند موجود را آنالیز کرده و برنامههای (Application) پرمصرف را شناسایی کنید، سپس اقدامات لازم را برای متعادل سازی پهنای باند شبکه انجام دهید. همچنین میتوانید نمودار مصرف پهنای باند به صورت real-time یا در یک دوره زمانی خاص را برای هر اپلیکیشن به صورت جداگانه در اختیار داشته باشید. توسط این نمودارها میتوانید گزارشهای متنوعی به دست آورید. پس باید توجه داشت که نرم افزارهای مدیریت شبکه، ابزارهای جانبی نیستند و هر سازمانی برای کنترل اتفاقات موجود در شبکه خود باید دقت کافی در انتخاب نرم افزار مناسب را دارا بوده و مطابق با نیازهای خود، یکی از قدرتمندترین نرم افزارهای موجود در این حوزه را انتخاب کند. به طور کلی اسکن و تشخیص سیستمها، آنالیز دادهها، تنظیمات خودکار و دستی، نظارت بر فایروالها و همینطور تجهیزات موجود، از جمله مزایای نرمافزارهای مدیریت شبکه بهشمار میروند.