مدیر سیستم (System Administrator یا به صورت خلاصه sysadmin) به فردی گفته می‌شود که وظیفه‌ی پشتیبانی از شبکه‌های کامپیوتری را بر عهده دارد و باید بر روی عملکرد بی‌وقفه‌ی سیستم‌های IT نظارت داشته باشد. مدیر سیستم باید به طور مستمر روی فعالیت کامپیوترها، سرورها و اینترنت شرکت نظارت داشته باشد و از بروز هرگونه قطعی یا مشکل در آن‌ها جلوگیری کند. نگهداری و راه‌اندازی سیستم‌ها، نصب و عیب‌یابی سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و بررسی تکنولوژی‌های جدیدی که می‌توانند در شرکت تابعه به کار گرفته شوند، همگی بخشی از وظایف ادمین سیستم به شمار می‌رود.
با این حساب بسته به کارفرما، وظایف یک مدیر سیستم ممکن است کاملاً متفاوت باشد. در برخی از سازمان‌های بزرگ این نقش به نقش‌های ریزتر تقسیم می‌شود و به هر فردی که مسئول بخشی از سیستم‌های کامپیوتری شرکت باشد، سیس ادمین گفته شود. مثلاً در این نوع سازمان‌ها ممکن است برای راه‌اندازی سرورها یک مدیر سیستم و برای تمامی بخش‌های دیگر هم مدیر سیستم‌های جداگانه‌ای تعریف شده باشد.
اما در شرکت‌های کوچک‌تر وظایف مدیر سیستم هم گسترده‌تر است. برای مثال در یک شرکت کوچک، سیس ادمین می‌تواند وظایفی مثل نصب و راه‌اندازی سیستم‌های کامپیوتری کاربران، مدیریت شبکه‌های محلی و بی‌سیم، مدیریت سیستم‌های VoIP و مدیریت سرور و فضاهای ابری را بر عهده داشته باشد.
وظایف یک مدیر سیستم چیست؟
وظایفی که یک مدیر سیستم بر عهده دارد بسیار گسترده است و همانطور که گفته شد ممکن است از یک سازمان به سازمانی دیگر متفاوت باشد. یک سیستم ادمین معمولاً وظیفه نصب، پشتیبانی و نگهداری سرورها و سیستم‌های کامپیوتری را بر عهده دارد و باید برای مواقعی که سیستم‌ها قطع می‌شوند یا مشکلی برای آن‌ها پیش می‌آید نیز برنامه داشته باشد. از دیگر وظایفی که ممکن است به عنوان ادمین سیستم به شما سپرده شود، عبارتند از اسکریپت‌نویسی و برنامه‌نویسی سبک، مدیریت پروژه‌های کامپیوتری و …
وظایف یک مدیر سیستم به شرح زیر است:
- مدیریت کاربران (نصب و راه‌اندازی سیستم‌های کاربری)
- نگهداری سیستم‌ها
- تأیید صحت عملکرد دستگاه‌ها و لوازم جانبی
- تعمیر فوری سخت‌افزارها در صورت بروز مشکل
- مانیتور عملکرد سیستم
- ایجاد فایل‌های سیستمی
- نصب نرم افزار
- ایجاد سیاست‌های بکاپ و بازیابی بکاپ
- مانیتور ارتباطات شبکه
- آپدیت سیستم‌ها به محض عرضه نسخه جدید سیستم‌عامل و نرم افزارهای کاربردی
- اجرای سیاست‌های لازم برای استفاده از شبکه و سیستم‌های کامپیوتری
- تنظیم سیاست‌های امنیتی برای کاربران
- مستندسازی تمامی فعالیت‌های انجام شده
- مدیریت هویت و رمز عبور
به عنوان یک مدیر سیستم، اساساً مسئول تمامی فعالیت‌های مربوط به IT شرکت هستید. این بدین معنی است که تمامی سیستم‌های مرتبط با کسب و کار تحت نظر شما قرار دارند. هر لحظه که سیستم‌ها، وب‌سایت یا شبکه قطع شود، بخش زیادی از درآمد شرکت از دست می‌رود و هزینه زیادی به کسب و کار وارد می‌شود. به همین خاطر وظایف سیس ادمین بسیار مهم است.
به صورت کلی شرح وظایف یک مدیر سیستم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
１- مدیریت مانیتورینگ و هشدار: بسته به ابزارها و تکنولوژی‌هایی که در اختیار دارید، مدیر سیستم وظیفه نظارت و مانیتورینگ اپلیکیشن‌ها و زیرساخت‌ها، پارامترهای اصلی شبکه مثل CPU، Disk Usage، DNS، مدت زمان Latency و… را برعهده دارد. با استفاده از این پارامترها می‌توان هشدارهای مختلفی را تنظیم کرد تا در زمان قطعی شبکه، بلافاصله از آن مطلع شوید.
２- مدیریت کاربران و مدیران سیستم: سیس ادمین معمولاً وظیفه دارد که کاربران و مدیران تمامی اپلیکیشن‌ها و سرویس‌ها را مدیریت کند. این فرد می‌تواند وظایف مختلفی را برای شبکه تعیین نماید و تمام بخش IT سازمان را مدیریت کند.
３- مدیریت پسورد: مدیریت پسوردها و سیاست‌های امنیتی شرکت یکی دیگر از وظایفی است که مستقیماً بر عهده سیس ادمین قرار دارد. شما به عنوان سیس ادمین باید پسوردها را ریست کنید و مطمئن شوید که ملزومات امنیتی در تمامی سیستم‌ها رعایت شده‌اند. در صورتی که از سرویس‌های دیگری مثل SSO و احراز هویت دو مرحله‌ای استفاده می‌شود، مدیر سیستم مسئولیت این سرویس‌ها را نیز برعهده دارد.
４- سازمان‌دهی و مدیریت فایل: برای اطمینان از یکپارچگی دیتا، سیستم ادمین معمولاً سیاست‌ها و پروسه‌های مختلفی در مورد نحوه مدیریت فایل‌ها و اشتراک‌گذاری آن‌ها تنظیم می‌کند. این موضوع علاوه بر افزایش امنیت سیستم در برابر حملات احتمالی، باعث می‌شود دسترسی به فایل‌های مورد نظر توسط کاربران نیز راحت‌تر باشد.
５– تنظیم پروسه‌ها و سیاست‌های استفاده از سیستم: به صورت کلی مدیر سیستم باید بهترین روش برای استفاده از سیستم‌های کاربری را تعیین کند. این موضوع شامل تمامی نرم‌افزارهای اختصاصی و غیراختصاصی می‌شود. سیس ادمین با آموزش کاربران در راستای استفاده صحیح و کاربردی از سیستم‌ها، می‌تواند بهره‌وری را برای کاربران سیستم به شکل چشمگیری افزایش دهد.
６- نصب، به‌روزرسانی و پشتیبان‌گیری از نرم‌افزارها: نصب و به‌روزرسانی نرم‌افزارهای کاربردی یکی دیگر از وظایف مدیر سیستم است. در صورتی که به‌روزرسانی نرم‌افزارها به مشکل بخورد، وظیفه‌ی مدیر سیستم است که این مشکلات را کشف و آن‌ها را رفع کند.
７- تنظیم سیاست‌های ریکاوری و بازیابی: مدیر سیستم باید از قبل یک برنامه جامع و کامل برای بازیابی و ریکاوری سیستم‌ها در صورت بروز مشکل داشته باشد. از طریق مانیتورینگ، تنظیم هشدار و ارتباط با دیگر واحدها، مدیر سیستم باید بتواند بلافاصله مشکلات پیش آمده را کشف و رفع کند.
８- امنیت: امنیت باید مهم‌ترین نگرانی هر مدیر سیستمی باشد. از دسترسی‌ها گرفته تا مدیریت مستندات تماماً باید تحت نظر مدیر سیستم باشد تا او بتواند امنیت سیستم‌ها و شبکه داخلی سازمان را حفظ کند. سیستم ادمین معمولاً در زمان تنظیم سیاست‌ها، این موارد را تعیین می‌کند.
９- مدیریت مستندات: یکی دیگر از وظایف سیس ادمین، مدیریت مستندات و به‌روز نگه داشتن آن‌ها است. فردی که به عنوان ادمین سیستم تعیین می‌شود، باید با نحوه استفاده از اتوماسیون برای به‌روز نگه داشتن مستندات آشنا باشد و بتواند بدون پایین آوردن سرعت پروسه توسعه، مستندات را به‌روز نگه دارد.
مهارت‌های مورد نیاز مدیر سیستم
از آنجایی که شغل مدیر سیستم، شغلی پیچیده و سخت است، فردی که قصد فعالیت در این زمینه را دارد، باید مهارت‌های نرم و سخت زیادی داشته باشد. برخی از مهارت‌هایی که شرکت‌های مختلف برای مدیر شبکه در نظر دارند، به شرح زیر است:
- آشنایی با سیستم‌عامل‌های مختلف (مایکروسافت، یونیکس، لینوکس)
- مهارت‌های برنامه‌نویسی پایه (PHP، جاوا اسکریپت و…)
- آشنایی با سخت‌افزار
- توجه به جزئیات
- ذهنیت حل مسئله
- تفکر انتقادی
مهم‌ترین مهارت یک مدیر شبکه، توانایی حل مشکلات تحت فشار است. از آنجایی که هر دقیقه برای موفقیت کسب و کار مهم است، سیستم ادمین باید به سرعت بتواند مشکلات احتمالی را شناسایی و برطرف کند.
مدارک و آموزش‌های مورد نیاز مدیر سیستم
معمولاً برای فعالیت در شغل سیس ادمین باید مدرک لیسانس در یکی از رشته‌های IT، علوم کامپیوتر یا دیگر رشته‌های مرتبط داشته باشید. در این رشتهها واحدهایی مثل برنامه‌نویسی، شبکه، مدیریت دیتابیس و معماری سیستم را پاس می‌کنید که همگی برای فعالیت در سمت ادمین سیستم ضروری هستند. همچنین در برخی از شرکت‌های بزرگ ممکن است لازم باشد که حداقل مدرک ارشد را در رشته‌های ذکر شده داشته باشید.
اکثر مهارت‌های مورد نیاز برای فعالیت در شغل مدیر سیستم را از طریق دوره‌های آموزش رسمی کسب خواهید کرد. کارآموزی هم روش بسیار خوبی برای به دست آوردن مهارت‌های موردنیاز است. در کارآموزی تمامی مهارت‌های موردنیاز را به صورت حضوری و در محیط واقعی فرا می‌گیرید و به همین خاطر در صورتی که بعداً با مشکلی روبه‌رو شوید، می‌توانید به سادگی آن را برطرف نمایید.
خیلی از کارفرمایان نیز کارکنانی را ترجیح می‌دهند که دارای مدارک تکمیلی هستند و مهارت‌های حرفه‌ای مختلفی دارند. مهم‌ترین مدرکی که برای شغل‌های مربوط به IT وجود دارد، مدارکی هستند که توسط شرکت CompTIA ارائه می‌شوند. به منظور اینکه بتوانید شانس خودتان را برای فعالیت به عنوان سیس ادمین افزایش دهید، بهتر است مدارک زیر را هم کسب کنید:
- CompTIA A+: مدرک A+ تمامی مهارت‌های IT پایه را در سطح دستگاه‌های مختلف به شما آموزش می‌دهد. معمولاً کارفرما با این مدرک اطمینان می‌یابد که مهارت‌های پایه ضروری را برای فعالیت در این شغل در اختیار دارید.
- CompTIA Network+: با این مدرک مهارت‌های ضروری برای طراحی، تنظیم، مدیریت و عیب‌یابی شبکه‌های کابلی و بی‌سیم را به دست خواهید آورد.
• CompTIA Security+: با این مدرک کارفرما در می‌یابد که مهارت‌های ضروری برای تأمین امنیت شبکه‌های کامپیوتری را در اختیار دارید.
شانس خود را برای سیس ادمین شدن افزایش دهید:
CompTIA مدارک و دوره‌های پیشرفته‌تری نیز مثل امنیت سایبری و محاسبات ابری (Cloud computing) ارائه می‌دهد که در صورت نیاز می‌توانید در این دوره‌ها هم شرکت کنید.
آینده شغلی و درآمد یک مدیر سیستم
در ایران درآمد شما به عنوان مدیر سیستم به موارد مختلفی مثل میزان وظایف، سطح مدیریت، تجربه کاری و اندازه سازمان مورد نظر بستگی دارد. به همین خاطر نمی‌توان یک رقم ثابت برای این شغل در نظر گرفت، اما طبق بررسی‌های انجام شده توسط کارشناسان ما، حقوق یک سیس ادمین در ایران از ۷ تا ۱۵ میلیون تومان متغیر است.
من شبکه وبم خراب شده میگه ب مدیر ارتباط بگیر داستان جیه؟!
داستان چیه؟ شبکه نتم‌درس کار نمیکنه